Xóa Đói Giảm Nghèo Ở Trung Quốc

Bối Cảnh Nghèo Đói Ở Trung Quốc

Dù Trung Quốc ngày nay đã phát triển mạnh mẽ, nhưng phần lớn dân số nước này từng sống trong cảnh nghèo đói. Thông qua cải cách, Trung Quốc đã đạt được điều mà nhiều nhà kinh tế gọi là "Kỳ tích Trung Quốc", nhờ vào nhiều mô hình xóa đói giảm nghèo khác nhau dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Theo Ngân hàng Thế giới, Trung Quốc đã đưa 800 triệu người thoát nghèo trong 40 năm qua.

Các Khu Vực Nghèo Đói Và Nguyên Nhân Dẫn Đến Nghèo Đói

Nghèo đói không đồng đều giữa các vùng miền, đặc biệt là giữa nông thôn và thành thị. Năm 2009, thu nhập bình quân đầu người ở khu vực nông thôn chỉ là 758 USD, bằng khoảng 30% thu nhập của người dân thành thị (Chen, Chen, Yokogawa & Yabe, 2011).

Nghiên cứu của Wang Sangui và Chen Nanyue chỉ ra rằng các yếu tố môi trường đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra đói nghèo, đặc biệt là tại các vùng nông thôn. Đất đai bạc màu hoặc thiên tai có thể ảnh hưởng lớn đến thu nhập của hộ gia đình. Ngoài ra, yếu tố giáo dục cũng có tác động đáng kể, khi chi phí giáo dục tăng cao và thị trường việc làm trở nên bão hòa, dẫn đến tỷ lệ thất nghiệp tăng. Bên cạnh đó, chi phí y tế cao có thể đẩy nhiều gia đình vào cảnh nợ nần và mất nguồn thu nhập trong thời gian dài.

Ngoài ra, "nghèo thể chế" cũng là một nguyên nhân quan trọng. Theo nghiên cứu của He Huichao và Huang Shao’an, hệ thống an sinh xã hội chưa hoàn thiện, thiếu quyền lợi lao động, chính sách thuế chưa phù hợp và vấn đề đăng ký tài sản là những yếu tố góp phần vào nghèo đói.

Chiến Lược Giảm Nghèo Của Trung Quốc

Chiến lược xóa đói giảm nghèo của Trung Quốc tập trung vào các biện pháp có mục tiêu, như xác định chính xác đối tượng nghèo, thúc đẩy nền kinh tế nông thôn, di dời người dân khỏi khu vực không thể sinh sống, cải thiện giáo dục và cung cấp trợ cấp.

Năm 1978, chính phủ Trung Quốc cải cách hệ thống nông nghiệp, thay thế hợp tác xã nông nghiệp bằng hợp đồng hộ gia đình, giúp tăng sản lượng nông nghiệp. Đến năm 1985, thu nhập bình quân đầu người ở nông thôn đã tăng lên 397,6 Nhân dân tệ so với mức 160,7 Nhân dân tệ trước đó, giúp tỷ lệ nghèo giảm từ 30% xuống còn 15% (Yan, 2016).

Năm 1986, chính phủ thành lập Nhóm Lãnh đạo Hội đồng Nhà nước về Phát triển Kinh tế tại các khu vực nghèo để tập trung phát triển nhân lực và công nghiệp. Đến năm 1993, số người không đủ ăn mặc giảm từ 125 triệu xuống còn 80 triệu, tỷ lệ nghèo giảm từ 14,8% xuống 8,7% (Rong, 2004).

Các Chương Trình Giảm Nghèo Quan Trọng

Chính phủ Trung Quốc đã triển khai nhiều chương trình giảm nghèo như:

• Kế hoạch "Tám Bảy" (1994–2000): Nhằm tăng thu nhập bình quân và cải thiện giáo dục, y tế ở nông thôn. Nhờ đó, đến năm 2000, tỷ lệ nghèo giảm đáng kể.

• Chương trình "Xóa Đói Giảm Nghèo Nông Thôn Trung Quốc (2001–2010)": Giảm thuế nông nghiệp 50 tỷ Nhân dân tệ mỗi năm từ 2006, cung cấp sách giáo khoa miễn phí cho học sinh nghèo, mở rộng bảo hiểm y tế và cải thiện an sinh xã hội.

• Chương trình "Xóa Đói Giảm Nghèo Có Mục Tiêu" (2012–2020): Chính phủ đã huy động hơn 2 triệu cán bộ để thu thập và xác minh dữ liệu, đồng thời triển khai các khoản vay nhỏ với lãi suất thấp cho 8,7 triệu phụ nữ nghèo để hỗ trợ họ khởi nghiệp (SCIO, 2021).

Vai Trò Của Chính Phủ Và Tài Chính Trong Xóa Đói Giảm Nghèo

Chính phủ Trung Quốc đã đóng vai trò quyết định trong công cuộc giảm nghèo. Các chiến lược không cố định mà liên tục thay đổi để phù hợp với thực tế phát triển của đất nước. Từ năm 1994 đến 2000, ngân sách xóa đói giảm nghèo tăng từ 9,79 tỷ Nhân dân tệ lên 24,81 tỷ Nhân dân tệ, với tổng đầu tư 112,7 tỷ Nhân dân tệ (SCIO, 2021).

Hệ thống "Bảo đảm Mức Sống Tối Thiểu" (Dibao) được triển khai từ năm 1993 đã giúp hàng triệu người thoát nghèo. Đến năm 2014, tổng số người nhận Dibao là 70,84 triệu, với chi tiêu đạt 159,2 tỷ Nhân dân tệ (MOCA, 2015).

Ngoài ra, chính phủ đã đầu tư hơn 1,6 nghìn tỷ Nhân dân tệ vào các chương trình xóa đói giảm nghèo từ năm 2013. Các tổ chức tài chính cũng cung cấp 9,2 nghìn tỷ Nhân dân tệ cho các khoản vay ưu đãi, nâng tổng chi tiêu cho giảm nghèo lên gần 14 nghìn tỷ Nhân dân tệ (SCIO, 2021).

"Thịnh Vượng Chung" Và Tầm Nhìn Tương Lai

Khái niệm "Thịnh vượng chung" do Chủ tịch Mao Trạch Đông đề xuất từ những năm 1950 đã được Chủ tịch Đặng Tiểu Bình hồi sinh vào thập niên 1970 và tiếp tục được Chủ tịch Tập Cận Bình hoàn thiện. Nhờ vào sự huy động của toàn xã hội, Trung Quốc đã chính thức thoát nghèo vào năm 2021.

Chủ tịch Tập Cận Bình đặt mục tiêu đến năm 2035 sẽ đảm bảo mọi người dân có quyền tiếp cận bình đẳng với các dịch vụ công cơ bản, và đến năm 2050 sẽ đạt được "thịnh vượng chung" thực sự cho toàn dân.

Kết Luận

Những thành tựu trong giảm nghèo của Trung Quốc là kết quả của các chính sách có mục tiêu, sự lãnh đạo mạnh mẽ của chính phủ và nguồn lực tài chính lớn. Với sự cam kết dài hạn, Trung Quốc không chỉ thành công trong việc xóa đói giảm nghèo mà còn tiếp tục duy trì thành quả này để đảm bảo phát triển bền vững cho tương lai.